Tembellik, hür adamı esir yapar.
Firdevsî
Arapça kökenli olup birden çok anlamı olan atalet kelimesinin Türk Dil Kurumuna göre Türkçedeki anlamı “tembellik” olarak ifade edilmektedir. Atalet kelimesi günlük hayatta çok kullanılmasa da “tembel” kelimesi hemen herkes tarafından bilinmektedir. İnsanları, hayatımızın her anında karşılaşabileceğimiz kadar yaygın olan bu atalet duygusuna sürükleyen nedir? Ataleti adeta yaşam felsefesi haline getiren insanlar nasıl bir zihinsel yapıya sahiptir? Yazımızda bu soruların cevaplarını bulmaya çalışacağız.
Her insan günlük hayatın akışı içerisinde yaşamını sürdürmeye çalışır. Kimse yaşamın olağan akışı içerisinde başına gelen veya gelecek olayları seçemez fakat olayları yorumlama şekli kişinin iradesindedir. Atalet duygusu hakim olan kişiler, neredeyse yaşadığı tüm olayları kendilerini atalete düşürecek şekilde yorumlamaya eğilim gösterir. Ataletli insanların psikolojik mekanizması, istekler söz konusu olduğunda sınırları zorlar. Çünkü istemek kolaydır ve istekler sınırsızdır. Bu isteklere ulaşabilmek için gayret söz konusu olduğunda ataletli yapı tüm vücuda hakim olur ve vücudun harekete geçmesini engeller. Hedefi olmayan veya hedefe olan inancı sağlam olmayan insanların harekete geçmesi çok daha zordur. Kişinin bir hedefinin olması ve bu hedefe inanması ataletle mücadeleyi kolaylaştırır. Eğer birey sağlam bir inançla harekete geçemeyecekse bu psikolojik süreçte atalet duygusu ağır basacaktır.
Ataletli bir insanın zihinsel sürecini açıklamak için -yaşadığımız süreci de göz önünde bulundurarak- uzaktan öğretim gören bir öğrenci düşünelim. Öğrenciye sorulduğunda derslerinde başarılı olmak istediğini söyler. Başarılı olmak için online derslere zamanında katılması gerektiğini ve nasıl katılacağını da bilir. Derse katılmak için çalışma masasının üzerinde bilgisayarı/tableti ve kitapları da vardır. Öğrenci, derslere düzenli katılmanın hayatındaki yeri ve öneminin de farkındadır. Hatta derslere düzenli katıldığında ve düzenli çalıştığında neleri kazanacağını, düzenli katılmayıp çalışmadığında da neleri kaybedeceğini bilir. Derslere düzenli katılmasını ve düzenli çalışmasını engelleyen hiçbir etken de yoktur. Bunlara rağmen çalışma masasının başına otur(a)maz, otursa da yapması gerekenleri bildiği halde kendisi yap(a)maz.
Ataleti adeta yaşam felsefesi haline getiren insanların psikolojik mekanizması olumsuzluklar üzerine kuruludur. Yapılması gereken ve yapılabilecek bir işi uygulamaya geçmeden zihinde yapılamayacak hale getirmede üstün başarı sergiler. Yapılacak şeyleri düşünür, düşünür… Ve sonra baştan başlayıp tekrar düşünür, düşünür…