Paragraf sorularında anahtar kelimelere (vurgulanan ifadeler, üzerinde durulan kavramlar) dikkat etmeliyiz. Anahtar kelimeler bizi her zaman doğru sonuca götürecektir. Paragraf; giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşur.
Giriş; Parçanın giriş kısmında anlatılacak olan konu genel olarak verilir.
Gelişme kısmı; konunun ayrıntılarla ele alındığı bölümdür. Bu kısımda düşünce geliştirilir ve anlaşılır hale getirilir.
Sonuç bölümünde ise; yazar vermek istediği mesajı yani ana fikri verir. Ana düşüncenin parçanın genelinden çıkarılan metinler de bulunmaktadır.
ANA DÜŞÜNCE(ANA FİKİR)
Parçada verilmek istenen mesajdır, asıl anlatılmak istenen düşüncedir. ‘’Parçadaki konunun ele alınış amacı nedir?’’ sorusunun cevabıdır.
Genellikle parçanın son kısmını- son iki cümlesini- okumamız ana düşünceye ulaşmamıza yardımcı olacaktır.
- Ana düşüncenin parçanın geneline sindirildiği metinlerde ise konunun nasıl şekillendiğine veya anlatılan olayla ilgili düşünceye dikkat etmemiz
- ‘’Özetle, sonuç olarak, o halde, kısacası, denilebilir ki, dolayısıyla, sonunda, bu yüzden, aslında, çünkü, ancak…’’ bu gibi ifadelerden sonraki kısım dikkatli yorumlanmalıdır. Bu ifadeler bizi ana düşünceye götürecektir.
- Tanık göstermenin kullanıldığı paragraflarda alıntılara dikkat Yapılan alıntılar bizi ana düşünceye götürecektir.
- Anahtar kelimelere dikkat Anahtar kelimeler hata oranınızı sıfıra indirir. İki şık arasında kalmanızı önler.
ANA FİKİRLE İLGİLİ SORU TAHLİLLERİ;
Soru-1
Eski bir hikâyedir: Vaktiyle, bir adam Harun Reşid’e gelir, izin alıp marifetini gösterir. Adam, bir çuvaldızın gözünden kırk tane iğneyi uzaktan atıp geçirir. Görenler onun bu ustalığına şaşar kalırlar. Harun Reşid, bu adama: “Kabiliyetini böyle boş yere harcayacağına, faydalı bir işe çalışsaydın, insanlığa daha faydalı olurdun.” der. Faydalı bir işe çalışmak… İşte, iş için birinci şart budur.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A-Ustalık, toplumu hayrete düşürecek işler yapmaktır.
B-Bir işin değeri, topluma sağlayacağı yararla ölçülür.
C-Yapılan işe yeteneğini katmak kişiyi başarıya ulaştırır.
D-Yapılan işi başkalarının beğenmesi önemlidir.
Analiz:
Parçadaki alıntıya dikkat edildiğinde bizi ana düşünceye götürüyor. Burada vurgulanan ifadele “Bir işin değeri, topluma sağlayacağı yararla ölçülür” şeklindedir.
Cevap-B
Soru-2
Bir köpek, ağzında bir kemikle bir nehrin kenarında duruyormuş. Birden sudaki yansımasını fark etmiş. O köpeğin de ağzında bir kemik varmış. Üstelik kendi ağzındaki kemikten daha büyükmüş. Köpek ağzındaki kemiği bırakıp hemen suya atlamış ancak azgın sularda neredeyse boğuluyormuş. Canını zor kurtarmış köpek, kıyıya çıktığında ne kemik kalmış ne de kemiğin yansıması.
Bu metinde asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A-Sahip olduklarıyla yetinmeyen, elindekini de kaybeder.
B-Kararsız kişiler, giriştikleri işlerde başarısız
C-Söz dinlemeyenlerin başı dertten
D-Maceraya atılmak her zaman ilgi çekicidir.
Analiz:
Parçanın geneline sindirilen bir ana düşünce vardır. Anlatılan olaydan çıkaracağımız ders bize ana düşünceyi verir.
Cevap – A
Soru-3
Paraya ihtiyacı olan bir işçiye günlük ücretini verip bir kuyuyu açtırabilirsiniz. Bu işi gayreti ölçüsünde yapar. Bir müddet sonra aynı işçiye yine günlük ücretini vererek kuyuyu doldurmasını söylerseniz onu da yapar. Aynı adamdan kuyuyu tekrar açmasını isteyecek olursanız biraz canının sıkıldığını fark edersiniz. Ne çare ki para almak için bu işe katlanacaktır. Fakat kuyuyu açtıktan sonra tekrar doldurmasını söylerseniz o muhtaç adam bütün ihtiyacına rağmen bu işi bırakır.
Karnını doyurmak, çoluk çocuğunu geçindirmek pahasına da olsa bu amaçsız işe devam etmeyecektir.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A-İnsanlar yetenekleri ölçüsünde iş
B-Bireyler kendi düşünceleri doğrultusunda çalışırlar.
C-İnsanlar yaptıkları işlerin bir maksadı olsun
D-Bireyler aynı işi tekrarlamaktan hoşlanmazlar.
Analiz:
Ana düşünce parçanın son kısmında verilmektedir. Burada “İnsanlar yaptıkları işlerin bir maksadı olsun” vurgulanan ifadelere dikkat edin.
Cevap C
Soru-4
Anıtlarıyla büyüleyen tarihî semtlerdeki geçmiş zaman havası, insanın ruhunu fazlasıyla dolduruyor. Fakat pek çoğunda tekrara dayanan modern mimari, şimdiden hâkim olmaya başladı. Eski eserler bu topraklara hâkim oluşumuzun kanıtıdır. Bu sebeple en küçük tarihî eser bile kaybolmamalıdır.
Bu metnin ana fikri aşağıdakilerden hangisidir?
A-Tarihî değeri olan eserler korunmalıdır.
B-Modern mimari genişlik ve aydınlık
C-Bugün bize değerli görünen bir şey yarın anlamsız gelir.
D-Yıpranmış binaların bulunduğu semtlerin çehresi değişmelidir.
Analiz:
Ana düşünce parçanın son kısmında verilmektedir. Burada vurgulanan ifadelere dikkat edin. ‘’Bu sebeple’’ açıklayıcı ifadesinden sonraki kısma dikkat edelim.
Cevap – A
Soru-5
Her dilde bilim ve tekniğin gelişen ihtiyaçlarını karşılamak için yeni terimler türetilir. Bu türetmeyi genellikle dilciler değil, mucitler yaparlar. Çünkü onlar buluşlarını ilk kez tanıtırlarken bunların adlarını da koyarlar. Bu yüzden bilimin ön saflarında yer alan mucitlerin kendi dillerinin yapısını, sözcük ve terim türetme kurallarını iyi bilmeleri gerekir.
Bu metinde mucitlerle ilgili asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A-Ana dillerine hâkim olmalılar.
B-İcatlar ortaya koymalılar.
C-Dilcilerle ortak çalışmalılar.
D-Hayatı kolaylaştırmalılar.
Analiz:
Ana düşünce parçanın son kısmında verilmektedir. Burada vurgulanan ifadelere dikkat edin. ‘’Bu yüzden’’ açıklayıcı ifadesinden sonraki kısma dikkat edelim.
Cevap – A
Soru-6
Çocuklar gülerek, keyif alarak öğrendikleri hiçbir şeyi kolay kolay unutmazlar. Dolayısıyla mizah, çocukların yeni bir şeyler öğrenmesinde ve okumayı sevmesinde keyifli bir yoldur, diyebiliriz. Rıfat Ilgaz, mizahın insanın doğasında olduğunu, dolayısıyla bilgi olmadığını söyler. Bilgi değildir ama çocuğu bilgiye götüren yolun taşlarını mizahla döşediğinizde öğrenme daha kuvvetli olur.
Bu metinde ‘‘mizah’’ ile ilgili asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A-İnsanın yaradılışında vardır.
B-Bilgilendirici yönü ağır
C-Öğretimde kullanılabilecek bir araçtır.
D-Eğlendirici tarafı ön plandadır.
Analiz:
Ana düşünce parçanın son kısmında verilmektedir. Burada vurgulanan ifadelere dikkat edin.
Cevap – C
Soru-7
İnsan beyni, sahibinin yapmak istediği şeyi gerçekleştirme yollarını bulacak şekilde yaratılmıştır. “Azmin elinden hiçbir şey kurtulmaz.” diyen atasözü de bu fikri doğrulamaktadır. Pek çok insan, insan kudretinin dışında zannedilen muazzam işleri sadece azimleri sayesinde başarmış, o işleri yapmayı akıllarından bile geçirmeyen insanlarsa varılan netice karşısında şaşakalmışlardır. Atatürk’ün bu konuda çok güzel bir sözü var: “Zafer, zafer benimdir diyebilenindir.”
Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
A-İnsan beyni, sanıldığından daha üstün özelliklere sahiptir.
B-Küçük hayalleri olan insanlar, başarısız olmaya mahkûmdur.
C-İnsan, kararlı olursa en zor işlerin bile üstesinden gelebilir.
D-Büyük işleri sadece büyük ve önemli insanlar yapabilir.
Analiz:
Parçadaki alıntılara dikkat ediyoruz. Bizi ana düşünceye götürüyor. Alıntılarda vurgulanan ifadelere dikkat edin.
Cevap – C
Soru – 8
Meyve ve sebzelerin bozulmasına bazı bakteriler neden olur. Bakteriler, bu gıdaların içerdiği suyu kullandığı için onların üzerinde kolaylıkla gelişip çoğalır ve içeriğinde, görünüşünde birtakım değişikliklere yol açacak bozulmalara neden olur. Ancak meyve ve sebzeler kurutulursa bozulmalarının önüne geçilebilir. Çünkü kurutulan meyve ve sebzelerin su miktarı önemli ölçüde azalır. Bakteriler de yeterince su bulamazsa gelişemez.
Bu parçada meyve ve sebzelerle ilgili asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A-İçlerindeki su miktarının, bozulma sürelerini etkilediği
B-Üzerlerinde oluşan bakterilerin insan sağlığına zarar verdiği
C-Bozulmalarını önlemek için onları kurutmak gerektiği
D-Kurutulunca vitamin değerlerinin arttığı
Analiz:
Ana düşünce parçanın son kısmında verilmektedir. Burada vurgulanan ifadelere dikkat edin. ‘’Ancak ve çünkü’’ açıklayıcı ifadesinden sonraki kısma dikkat edelim.
Cevap – C
Soru – 9
Şarkılar, şiirler, romanlar, öyküler ve diğer tüm sanat eserleri toplumun iç dünyasını gösteren birer penceredir. Neşeli şarkılar, hüzünlü şiirler, heyecanlı romanlar, karamsar öyküler… Toplum ne hissediyorsa onu yazıyor, onu okuyor, onu dinliyor, onunla ilgili bir eser ortaya koyuyor. Çünkü insan, eyleme dökemediği, sözle anlatamadığı her türlü duyguyu bir şekilde dışa aktarmanın yollarını arıyor. Böylece bu duygular insanların yazdıklarında, okuduklarında, dinlediklerinde veya ortaya koyduğu eserlerde hayat buluyor. Bu sebeple bir ülkede öne çıkan eserlere baktığımızda toplumda olanı biteni anlamak çok da zor olmasa gerek.
Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?
A-Okuma tercihleri kişilerin sosyal durumlarına göre değişir.
B-Sanatsal ürünler, toplumun duygularını yansıtan aynalardır.
C-Toplumların sanatsal tercihleri farklılık gösterebilir.
D-Sanat eserleri halkın duygularını yansıtmakta yeterli
Analiz:
Ana düşünce parçanın son kısmında verilmektedir. Burada vurgulanan ifadelere dikkat edin. ‘’Bu sebeple’’ açıklayıcı ifadesinden sonraki kısma dikkat edelim.
Cevap – B
Soru – 10
Sözlüklere dalmak, onlarla zaman geçirmek güzeldir ancak en fazla birkaç ciltten oluşan sözlükler bir dilin kendisi olamaz asla. Sözlükler, bir dilin hemen hemen bütün sözcüklerini içine alsa bile sonuçta kelimelerin alfabetik olarak sıralanmış listesinden başka bir şey değildir. Dil ise sözlükte yer alan sözcüklerin uyumlu şekilde birleştiği bir okyanustur. Bunun içindir ki sözlükler, dilin inceliklerini ve zenginliklerini sınırlı bir şekilde ortaya koyan küçük bir araçtır yalnızca.
Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
A-Sözlükler, bir dilin öğrenilmesini sağlayan en önemli
B-Sözlüklerde yer alan her kavram tek başına bir dünyadır.
C-Sözlükler, dilin inceliklerini anlatmada tek başına yeterli değildir.
D-Her dilin kendine has kuralları ve zenginlikleri vardır.
Analiz:
Ana düşünce parçanın son kısmındadır. ‘’Bunun içindir ki’’ açıklayıcı ifadesinden sonraki kısma dikkat edelim.
Cevap – C
Soru – 11
Yazdıkça açılır, kendinizin farkına varırsınız. Bazı kişiler yeni bir dili kolayca öğrenirken bazı kişiler bu konuda çok zorlanmaktadır. Bugüne kadar bu konuda çok çeşitli araştırma ve deneyler yapılmıştır. Uzmanlar, dil öğreniminde zekâ düzeyinin mi, yoksa kişideki özel yeteneğin mi önemli olduğu konusunda hâlâ kesin bir karara varamamışlardır. Ancak kesin olan bir şey var ki o da sistemli çalışmaların herkes için en geçerli yöntem olduğudur.
Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A-Bazı kişiler dil öğreniminde fazladan çalışmaya ihtiyaç
B-Dil öğrenimi konusunda dünyanın çeşitli yerlerinde birçok araştırma yapılmıştır.
C-Dil öğreniminde bazıları zekâyı, bazıları da yeteneği savunmuştur.
D-Dil öğreniminde sistemli çalışmanın etkisi dışında hiçbir şey kesin olarak
Analiz:
Ana düşünce parçanın son kısmında verilmektedir. Burada vurgulanan ifadelere dikkat edin. ‘’Ancak’’ açıklayıcı ifadesinden sonraki kısma dikkat edelim.
Cevap D
DEVAM EDECEK…
