YÖS, bilinen adıyla Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı veya Yurt Dışından Öğrenci Kabul Sınavları, Türkiye Cumhuriyeti Üniversiteleri tarafından, Türkiye üniversitelerinde yabancı öğrenci kabulü amacıyla gerçekleştirilen sınavlardır. Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavları sonuçlarının Türkiye dışında bir geçerliliği bulunmamaktadır.
YÖS’e Kimler Girebilir ?
Genelde üniversitelerin yönetmeliğinde şu şekilde yazar;
- a) Yabancı uyruklu olanlar,
- b) Doğumla Türk vatandaşı olup da İçişleri Bakanlığı’ndan Türk vatandaşlığından çıkma izni alanlar ve bunların Türk vatandaşlığından çıkma belgesinde kayıtlı reşit olmayan çocuklarının Türk Vatandaşlığı Kanunu uyarınca aldığı Tanınan Hakların Kullanılmasına İlişkin Belge sahibi olduklarını belgeleyenler (5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 7. Maddesinde “(1) Türkiye içinde veya dışında Türk vatandaşı ana veya babadan evlilik birliği içinde doğan çocuk Türk vatandaşıdır.” hükmü bulunmakta olup, yurt dışından kabul kontenjanlarına başvuracak adayların Türk Vatandaşlığı Kanunu’nu incelemelerinde yarar bulunmaktadır.),
- c) Yabancı uyruklu iken sonradan kazanılan vatandaşlık ile T.C. vatandaşlığına geçenler ve bu durumdaki çift uyruklular,
ç) 1) 01/02/2013 tarihinden önce yurtdışında ortaöğretime devam eden T.C. uyruklu öğrencilerden ortaöğretiminin (lise) son üç yılını KKTC hariç yabancı bir ülkede tamamlayanlar (ortaöğretiminin (lise) tamamını KKTC dışında yabancı bir ülkedeki MEB nezdinde açılmış olan Türk okullarında tamamlayanlar dahil)
2) 01/02/2013 tarihinden sonra yurt dışında ortaöğretime başlayan adaylardan ortaöğretiminin (lise) tamamını KKTC hariç yabancı bir ülkede tamamlayanlar (ortaöğretiminin (lise) tamamını KKTC dışında yabancı bir ülkedeki MEB nezdinde açılmış olan Türk okullarında tamamlayanlar dahil),
- d) KKTC uyruklu olup; KKTC’de ikamet eden ve KKTC’de ortaöğrenimini (lise) tamamlayan GCE AL sınav sonuçlarına sahip olanlar ile 2005-2010 tarihleri arasında diğer ülkelerdeki kolej ve liselere kayıt yaptırıp eğitim alarak GCE AL sınav sonuçlarına sahip olan veya sahip olacaklar,
(2) Başvuruları kabul edilemeyecek adaylar şunlardır;
- a) T.C. uyruklu olup ortaöğreniminin (lise) tamamını Türkiye’de veya KKTC’de
tamamlayanlar,
- b) KKTC uyruklu olanlar (ortaöğreniminin tamamını (lise) KKTC liselerinde bitirip GCE AL
sonucuna sahip olanlar ile 2005-2010 tarihleri arasında diğer ülkelerdeki kolej ve liselere kayıt yaptırıp eğitim alarak GCE AL sınav sonuçlarına sahip olan veya sahip olacaklar hariç),
- c) Aynı maddenin 1 inci fıkrasının (b) bendinde tanımlanan doğumla ilk uyruğu T.C. olan çift uyruklular, (1 inci fıkranın (ç) bendindeki şartları sağlayanlar hariç)
ç) Uyruğundan birisi KKTC olan çift uyruklular (ortaöğreniminin (lise) tamamını KKTC liselerinde bitirip GCE AL sonucuna sahip olanlar ile 2005-2010 tarihleri arasında diğer ülkelerdeki kolej ve liselere kayıt yaptırıp eğitim alarak GCE AL sınav sonuçlarına sahip olan veya sahip olacaklar hariç),
- d) Türkiye’deki büyükelçilikler bünyesinde bulunan okullar ile Türkiye’de bulunan yabancı liselerde öğrenimlerini gören T.C. uyruklu olan veya 1 inci fıkranın (b) bendinde tanımlanan doğumla ilk uyruğu T.C. olan çift uyruklular,
- e) Türkiye’deki bir yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası alanlar.
Fakat burada dikkat etmeniz gereken önemli bir nokta var. Bazı üniversiteler çift uyruklu öğrenci alırken bazıları almamaktadır. Bu her sene değişebilir. Takip etmeniz gerekir.
Nasıl Başvuru Yapılır ?
2011 yılına kadar YÖS ÖSYM tarafından yapılan bir sınavken 2011 yılından sonra her üniversitenin kendi sorumluluğuna verilmiş olan bi sınav haline gelmiştir. Ne yazık ki bundan dolayı öğrenim görmek istediğiniz üniversitenin sınavlarına ayrı ayrı başvurup girmeniz gerekmektedir. Bazı üniversiteler birbirinin sınavını kabul ettiğini iddia etse de kendi sınavına öncelik vermektedir. Sınav tarihleri,başvuru zamanları hepsinin ayrıdır. Ocak-Şubat aylarında açıklamaya başlarlar. O yüzden tarihleri hakkında kesin bir bilgi bulunmaz.
YÖS Sınavında Nelerden Sorumluyuz ?
1.Matematik (Geometri dahil)
2.IQ (Mantık)
Matematik konu içeriği her üniversitede ayrı olur. Her sene konu içeriği yayınlanır.
IQ sorularına birkaç örnek verelim;
Sorular Nasıl Değerlendirilir?
Diğer maddelerde de olduğu gibi burada da her üniversite tarafından farklı değerlendirilir demek durumunda kalıyorum. Fakat örnek vermek gerekirse Ondokuzmayıs Üniversitesinden bahsedelim.
OMÜ sizlere 3 tane puan açıklar;
Matematik Puanı: Matematik 1,75
IQ 0,75 ile çarpılır.
Temel Öğrenme
Becerileri Puanı: Matematik 0,75
IQ 1,75 ile çarpılır.
Eşit Ağırlık Puanı: Matematik 1,25
IQ 1,25 ile çarpılır.
Bunların her birinin yüzdelik dilimi de açıklanır. Yani aslında sayısal, sözel ve eşit ağırlık puanları olarak değerlendirebiliriz.
Tabii ki bu yüzlerce üniversite arasından sadece bir örneğidir.
Nasıl Tercih Yapılır?
Sınava girdiğiniz üniversitenin sonucu açıklandıktan sonra tercih zamanı belli olur. Bu dönemde önemli olan nokta hangi sınavlarla hangi üniversitelere başvuru hakkınızın bulunduğu. Üniversiteleri arayarak detaylıca bilgi almanız önemli çünkü internet sayfalarında yazıyor olsa da güncel olmadığı için kabul etmediklerine rastladım. Bu karşılaşabileceğiniz bir durumdur. O yüzden biraz sabırlı olmanız gerekir.
Kayıt Dönemi
Her üniversite kayıt işleminde istediği belgeleri yayınlar. Çoğu çevrimiçi olarak kayıt almaz. Üniversitenin kendine gitmeniz gerekir. Eğer birden çok üniversitenin sınavına girdiyseniz kaydınız olsa dahi ek kontenjanlardan tekrar kazanabilirsiniz. Ek kontenjanlar ekim ayına kadar devam etmektedir. Kazandığınız takdirde kaydınızı sildirip başka bir üniversiteye kayıt yaptırabilirsiniz.
Bizzat YÖS’e girmiş bir öğrenci olarak tüm süreçle ilgili ne söylersin diye sorarsanız:
YÖS gördüğünüz üzere uzun ve bol araştırmalı bir yoldur. Sadece sınava çalışmak yeterli olmaz. Bunun yanında başvuru süreciniz çok önemlidir. Eğer Mavi kartlıysanız kontenjan yönünden büyük bir dezavantajınız var demektir. Ne yazık ki ülkemiz üniversitelerinde Mavi kartlı öğrencilerin kontenjanı tahmin ettiğinizden daha da az. Bizleri en çok zorlayan nokta da bu. Eğer hedefiniz tıp, diş veya eczacılık gibi bölümlerse sizin önünüze çıkacak ilk engel kontenjan kısıtlılığıdır. Hatta bazı üniversiteler tıp, diş ve eczacılık bölümlerine mavi kartlı öğrenci almamaktadır. Ne kadar bununla mücadele edilse de engel aşılamıyor. YÖS ÖSYM’den alınıp üniversitelerin kendi sorumluluğuna aktarmanın ne kadar doğru bir karar olduğu tartışılır demek istesem de yanlış bir karar olduğu düşüncesine engel olamamaktayım. Bu yolda tüm YÖS öğrencilerine başarılar dilerim.
Ecenur Kara