ÖSYM’de KULLANILAN MATEMATİK TERİMLERİ – Matematik Zümresi

featured
MATEMATİK TERİMLERİ
Açı:
Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının birleşimine denir.
Ağırlık
merkezi:
Bir üçgende üç kenarortay bir noktada kesişir. Kesim noktasına
ağırlık merkezi denir. Ağırlık merkezi G ile gösterilir.
Alt Küme: A ve B
iki küme olmak üzere A nın her elamanı B nin de elemanı oluyorsa A ya B nin alt
kümesi denir. B ye de A nın kapsayan kümesi denir. Her küme kendisinin bir alt
kümesidir. Boş küme her kümenin bir alt kümesidir.
Alt küme
sayısı:
Kümenin eleman sayısını n ile gösterirsek alt küme sayısı = 2n
dir. Boş kümenin aşt küme sayısı 1 dir.
Asal
sayılar: 1
ve kendisinden başka hiçbir sayma sayısı ile bölünemeyen 1 den
büyük tam sayılara asal sayılar denir. {2,3,5,7,11,…} kümesinin elemanları
birer asal sayıdır. 2 den başka çift asal sayı yoktur.
Aralarında
asal sayılar
: 1 den başka pozitif ortak böleni olmayan sayma sayılarına
aralarında asal sayılar denir. Örnek: 4 ile 9 aralarında asaldır. 7 ile 11
aralarında asaldır.
Ardışık
sayılar
: Kendisinden önce ve sonra gelen sayılara bir kural ile bağlı
olan sayılara ardışık sayılar denir.
Aritmetik
ortalama
: Verilen sayı dizisindeki terimlerin toplamının, terim sayısına
bölünmesiyle elde edilen değerdir. Örnek : -3, 7, 17, 23 sayılarının aritmetik
ortalaması = (-3+7+17+23)/4= 11
Asal
Çarpanlara
Ayırma: Bir sayının
en küçük asal sayıdan başlamak üzere sıra ile bölünüp 1 kalıncaya kadar devam
eden bölme işlemine asal çarpanlara ayırma denir.
Ayrık
küme
: Ortak elemanı olmayan kümelere ayrık kümeler denir.
B
Basamak: Bir sayıda
rakamların yazıldığı yerlere denir.
Basamak
değeri
: Rakamların, sayıda bulunduğu basamağa göre gösterdiği
değerlere denir. Örnek : 1048 sayısındaki 4 rakamının basamak değeri 40’tır.
Basit kesir: Payı
paydasından mutlak değerce küçük olan kesre basit kesir denir. Örnek : 2/-5,
-7/9
Bileşik kesir: Payı
paydasından mutlak değerce büyük veya eşit olan kesre bileşik kesir denir.
Örnek : -15, 9/-4, -9/5
Birinci dereceden bir bilinmeyenli denklemler : a, b Î R ve a ¹ 0 olmak üzere; ax + b = 0
eşitliğine birinci dereceden bir bilinmeyenli denklemler denir. Bu eşitlikteki
x e bilinmeyen a ve b ye de katsayı adı verilir.
Birleşim: A ve B
kümelerinin elemanlarından oluşan kümeye A ile B nin birleşim kümesi denir ve A
È B ile gösterilir.
Boş küme: Elemanı
olmayan kümeye boş küme denir.
Æ vey {}
ile gösterilir.
Bütünler açılar: Ölçüleri
toplamı 180 derece olan komşu açılara bütünler açılar denir.
Ç
Çap:
Merkezden geçen kirişe çap denir. En büyük kiriş çaptır.
Çember: Bir
düzlemde, sabit bir noktadan eşit uzaklıktaki noktaların kümesine çember denir.
Çeşitkenar
üçgen:
Kenarları farklı uzunlukta olan üçgenlerdir.
Çift sayı: n bir
tam sayı olmak şartıyla; 2n genel ifadesiyle belirtilen tam sayılardır. Diğer
bir ifade ile 2 ile bölündüğünde kalanı 0 olan tam sayılara çift sayı denir.
Çift sayılar kümesi : Ç={….,-4,-2,0,2,4,…} şeklinde gösterilir.
Çokgen: Herhangi
üçü bir doğru üzerinde bulunmayan noktaların birleştirilmesiyle oluşturulan
kapalı şekillere çokgen denir. Çokgenler kenar sayılarına göre adlandırılır.
Örnek : 4 kenarlı bir çokgene dörtgen, 6 kenarlı bir çokgene altıgen denir.
Çözümleme: Bir
sayı, kendi basamağındaki rakamın basamak değeri ile çarpılıp toplanması ile
bulunur. Örnek : a,b,c birer rakam olmak üzere, ab=10a+b {ab iki basamaklı
sayı} veya abc=100a+10b+c {abc üç basamaklı bir sayı}
D
Daire: Çember
ile, çemberin iç bölgesinin birleşimine daire denir.
Dairenin alanı:
Yarıçapın karesinin Pi sayısı ile çarpımına eşittir.
Dairenin çevresi: Pi
sayısının (yaklaşık 3,14) iki katının yarıçap ile çarpımına eşittir.
Dar açılı
üçgen:
Üç açısı da dar açı olan üçgene denir.
Deltoid: Bitişik
iki kenarı birbirine eş, diğer bitişik iki kenarı da birbirine eş olan dörtgene
denir.
Dik açı: Ölçüsü
90 derece olan açıdır.
Dikdörtgen: Bir
açısı dik açı olan paralelkenara dikdörtgen denir. Karşılıklı kenarlarının
uzunlukları eşittir. Karşılıklı kenarları paraleldir. Alanı uzunluğu ile
genişliğinin çarpımına eşittir.
Dik üçgen: Bir
açısı dik açı olan üçgene denir.
Dik Yamuk: Yan
tabanlarından biri tabana dik olan yamuğa denir.
Doğal
Sayılar :
N ={0, 1, 2, 3, ….} kümesine doğal sayılar kümesi denir.
Doğru: İki
yönde sınırsız olarak uzayan noktalar kümesidir. Yalnız boyu vardır. Eni ve
yüksekliği yoktur. Başlangıcı ve bitiş noktası yoktur.
Doğru açı: Ölçüsü
180 derece olan açıdır. Düz açıda denir.
Doğru orantı: Orantılı
iki ifadeden biri artarken diğeri de artıyor, bir azalırken diğeri de
azalıyorsa bu iki ifade doğru orantılıdır.
Denk Kümeler: Eleman
sayıları aynı olan kümelere denk kümeler denir. A kümesinin B kümesine denkliği
A
º B biçiminde gösterilir.
Eşit kümeler aynı zamanda denk kümelerdir. Denk kümeler, eşit kümeler
olmayabilir.
Doğru parçası: Bir
doğru üzerindeki A ve B noktaları ile bunların arasında kalan bütün noktaların
kümesine doğru parçası denir.
Düzgün çokgen: Bütün
kenarları ve açıları eş olan çokgenlere düzgün çokgenler denir.
Düzgün piramit: Tabanı
düzgün çokgen ve yüksekliği taban merkezinden geçen piramitlere düzgün piramit
denir.
E
Eşit kümeler: Bütün
elemanları aynı olan kümelere eşit kümeler denir. A kümesinin B kümesine
eşitliği A = B biçiminde gösterilir. Eşit kümeler aynı zamanda denk kümelerdir.
Denk kümeler, eşit kümeler olmayabilir.
Eşkenar dörtgen:
Kenarlarının uzunlukları eşit olan paralelkenara eşkenar dörtgen denir.
Karşılıklı kenraları paraleldir. Dörtkenarının uzunlukları eşittir. Karşılıklı
açılarının ölçüleri eşittir. Ardışık iki açının ölçüleri toplamı 180
° dir. Köşegenler birbirine
diktir. Köşegenler birbirini ortalar.
Eşkenar üçgen: Üç
kenarının uzunlukları eşit olan üçgene denir. İç açılarının her birinin ölçüsü
60
° dir.
F
Faktöriyel: n Î N+ olmak üzere 1 den n ye
kadar doğal sayıların çarpımına n faktöriyel denir ve n! İle gösterilir. Örnek
: 5!=5.4.3.2.1
G
Geniş açı: Ölçüsü
90
° ile 180° arasında olan açılardır.
Geniş
açılı üçgen
: Bir açısı geniş açı olan üçgene denir.
Grafik:
İstatistik çalışmalarında elde edilen bilgiler, ilk bakışta anlaşılabilmesi
için, resim, şekil veya çizgilerle gösterilir. Bu şekillere grafik denir.
I
Işın: Bir
başlangıç noktası olup diğer taraftan sonsuza giden noktaların kümesine ışın
denir. Eğer başlangıç noktası kümeye dâhil değilse, buna yarı doğru adı
verilir.
[AB AB ışını ]AB veya (AB AB yarı doğrusu
İ
İki
kümenin farkı
: A ve B herhangi iki küme olmak üzere, A nın elemanı olup da B
nin elemanı olmayan elemanların kümesine A fark B kümesi denir. Fark kümesi A –
B veya AB ile gösterilir.
İkizkenar
üçgen:
İki kenarının uzunluğu eşit olan üçgenlere denir. Taban açıları
eşittir. Tepe noktasından çizilen yükseklik; hem kenarortay, hem açıortaydır.
 İkizkenar Yamuk:
Paralel olmayan iki kenarı eş olan yamuğa ikizkenar yamuk denir. Karşılıklı
açılar toplamı 180
° dir.
İrrasyonel
Sayılar:
Rasyonel olmayan reel sayılara veya virgülden sonrası kesin
olarak bilinmeyen sayılara denir. Qı ile gösterilir.
K
Kare:
Kenarları ve açıları eşit olan dörtgene denir. Bir açısının ölçüsü 90
° olan eşkenar dörtgendir.
Karşılıklı kenarları paraleldir. Dörtkenarının uzunlukları eşittir. Açıları
birbirine eşit ve 90 ar derecedir. Alanı iki kenar uzunluğunun çarpımına
eşittir.
Kenarortay: Bir
üçgenin bir kenarının orta noktasını karşı köşeye birleştiren doğru parçasına
kenarortay denir.
Kesen: Çemberi
iki noktada kesen doğruya denir.
Kesişim: A ve B
kümesinin ortak elemanlarından oluşan kümeye A ile B nin kesişim kümesi denir
ve A
Ç B ile gösterilir.
Kiriş: Bir
çemberin üzerinde alınan iki noktayı birleştiren doğru parçasına kiriş denir.
Küme: İyi
tanımlanmış nesneler topluluğuna küme denir. Kümeyi oluşturan nesnelere kümenin
elemanları denir ve
Î sembolü
ile gösterilir. Kümenin elemanı olmayan nesneler
Ï sembolü
ile gösterilir. Bir kümenin elemanlarının küme içinde yer değiştirmesi kümeyi
değiştirmez. Kümede her eleman bir kez yazılır.
Küp: Tüm
yüzleri kare olan dik prizmaya küp denir.
Komşu açılar:
Köşeleri ve birer kenarları ortak olan iki açıya komşu açı denir.
M
Medyan: Verilen
bir sayı dizisinde terimler büyüklük sırasına göre yazıldıktan sonra ortadaki
sayıya medyan denir. Dizinin terim sayısı tek ise tam ortasındaki sayı
medyandır. Terim sayısı çift ise ortadaki iki terimin aritmetik ortası
medyandır.
Merkez açı:
Köşesi
çemberin merkezinde olan açıya çemberin merkez açısı denir.
Mod: Bir
dizide en çok tekrar eden sayıya o dizinin modu denir. En çok tekrarlanan sayı
birden fazla ise, bu sayıların her biri dizinin modu olur.
Mutlak değer: Bir reel
sayının eşlendiği noktanın başlangıç noktasına olan uzaklığına x in mutlak
değeri denir. X in mutlak değeri |x| şeklinde gösterilir.
N
Negatif
Tam Sayılar :
Z = {…, -3, -2, -1} kümesine negatif tam sayılar kümesi denir.
Nokta:
Boyutsuzdur. Tanımsızdır. İzdir. Belirtidir.
O
Ondalık kesirler: Paydası
10 un kuvvetleri olan (10, 100, 1000, …) kesirlere ondalık kesirler denir.
Örnek : 17,615
Oran: a ve b
reel sayılarının en az biri sıfırdan farklı olmak şartıyla a / b ye, a nın b ye
oranı denir.
Ö
Özalt küme: Bir
kümenin, kendisi dışındaki bütün alt kümelerine, bu kümenin özalt kümeleri
denir.
Özalt
küme sayısı:
Kümenin eleman sayısını n ile gösterirsek, özalt küme sayısı =
2n – 1 dir. Boş kümenin özalt kümesi yoktur.
P
Paralel kenar:
Karşılıklı kenarları paralel olan dörtgene paralelkenar denir. Yamuğun bütün
özelliklerini taşır. Karşılıklı kenarlarının uzunlukları eşittir. Karşılıklı
açılarının ölçüleri eşittir. Ardışık iki açının ölçüleri toplamı 180
° dir. Köşegenler birbirini
ortalar. Paralel kenarın alanı bir kenarı ile bu kenara ait yüksekliğin
çarpımına eşittir.
Permütasyon: Bir
küme elemanlarının belli bir sıraya göre dizilişlerinin her birine “bir
permütasyon” denir.
Pisagor bağıntısı: Bir dik
üçgende dik kenarlarının kareleri toplamı hipotenüsün karesine eşittir.
Pozitif
Doğal Sayılar
: Bakınız: Sayma sayıları.
Pozitif
Tam Sayılar
: Z = {1, 2, 3, ….} kümesine pozitif tam sayılar kümesi denir.
R
Rakam:
Sayıları
ifade etmeye yarayan sembollere denir.
Rasyonel Sayılar: a, b
birer tam sayı ve b≠ 0 olmak üzere; a / b şeklinde yazılabilen sayılara
rasyonel sayılar denir. Rasyonel sayılar kümesi Q ile gösterilir.
Reel (
Gerçel) Sayılar:
Rasyonel sayılar ile irrasyonel sayılar kümesinin birleşimi
olan kümeye denir. Reel sayılar kümesi : R = Q veya Qı şeklinde ifade
edilebilir.
S
Sapma: Bir
dizinin terimlerinin her biri ile aritmetik ortalama arasındaki farka sapma
denir. Fark negatif ise negatif sapma, fark pozitif ise pozitif sapma olur.
Sayı:
Rakamların bir çokluk belirtecek şekilde bir araya getirilmesiyle oluşturulan
ifadelere denir.
Sayı değeri: Sayıda,
rakamların bulunduğu basamak düşünülmeden, her rakamın ifade ettiği sayıya o
rakamın sayı değeri denir. Örnek : 1048 sayısındaki 4 rakamının sayı değeri
4’tür.
Sayma Sayıları: N+ =
{1,2,3,4, …} kümesine sayma sayıları kümesi veya pozitif doğal sayılar kümesi
denir.
T
Tam açı: Ölçüsü
360 derece olan açıdır.
Tam
Sayılar :
Z = {…, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, ….} kümesine tam sayılar kümesi
denir.
Tam sayılı kesir : Sıfır hariç bir tam sayı ve basit kesir ile
birlikte yazılan kesir sayılarına tam sayılı kesir denir. Örnek : -3. 1/5, 5.
8/15
Teğet: Çemberle
bir noktası ortak olan doğrulara teğet denir. Bir çemberde teğet, değme
noktasından geçen yarıçapa diktir.
Tek sayı: 2n – 1
genel ifadesiyle belirtilen tam sayılardır. Diğer bir ifade ile 2 ile
bölündüğünde kalanı 1 olan tam sayılara tek sayı denir. Tek sayılar kümesi : T
= {…,-5,-3,-1,1,3,5,…} şeklinde gösterilir.
Ters açılar: Kesişen
iki doğrunun oluşturduğu dört açıdan herhangi ikisine birbirine komşu olmayan
açılar (ters açılar) denir. Ters açılar birbirine eşittir. Komşu iki ter açının
toplamı 180 derece dir.
Ters orantı: Orantılı
iki ifadeden biri artarken diğeri azalıyor, biri azalırken diğeri artıyorsa bu
iki ifade ters orantılıdır.
Tümler açılar: Ölçüleri
toplamı 90 derece olan komşu açılara tümler açılar denir.
Ü
Üçgen: A, B, C
; üçü birden doğrusal olmayan üç farklı nokta olmak üzere, [AB], [AC] ve [BC]
doğru parçalarının birleşimine ABC üçgeni denir.
Üçgenin alanı:
Herhangi bir üçgenin alanı, tabanı olarak alınan bir kenarın uzunluğu ile bu
tabana ait yükseklik uzunluğu çarpımının yarısına eşittir.
Üs: a bir reel
sayı, n bir pozitif tam sayı olmak üzere; n tane a sayısının çarpımı an dir. an
ifadesindeki a ya taban, n ye kuvvet (üs) denir.
V
Vektör:
Doğrultuları, yönleri ve boyları aynı olan yönlü doğru parçalarının kümesine,
düzlemde bir vektör denir.
Y
Yamuk: Yalnız
iki kenarı paralel olan dörtgene yamuk denir. Paralel kenarlarla bir yan
kenarın oluşturduğu iki açının toplamı 180
° dir.
Yarı
doğru: Işın
.

twitter volgers kopen

0
mutlu
Mutlu
0
_zg_n
Üzgün
4
sinirli
Sinirli
3
_a_rm_
Şaşırmış
0
vir_sl_
Virüslü
ÖSYM’de KULLANILAN MATEMATİK TERİMLERİ – Matematik Zümresi

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Giriş Yap

Giriş Yap

Açı Bakışı ayrıcalıklarından yararlanmak için hemen giriş yapın veya hesap oluşturun, üstelik tamamen ücretsiz!